Το αντίθετο της μνήμης δεν είναι η λήθη· είναι η παραμόρφωση

 Υπάρχει μια στιγμή, κάπου ανάμεσα στην πραγματικότητα και την ανάμνησή της, όπου η αλήθεια γλιστρά σαν ψάρι απ’ το χέρι. Εκεί γεννιέται ο άνθρωπος.

Ο εγκέφαλος δεν θυμάται. Εφευρίσκει. Καθισμένος σ’ ένα τραπέζι σκοτεινό, ανακατεύει κομμάτια: ήχους, γεύσεις, επιθυμίες, φόβους, πρόσωπα που ίσως είδαμε και ίσως φανταστήκαμε. Τα ενώνει όπως τον συμφέρει. Και τα ονομάζει “παρελθόν”.

Δεν έχει σημασία τι έγινε. Σημασία έχει τι πιστέψαμε πως έγινε. Αυτή είναι η πρώτη προδοσία της ιστορίας. Και η πιο ανθρώπινη.

Κάθε μας ανάμνηση είναι ένα ψέμα που πιστεύουμε από αγάπη.
Κάθε μας βεβαιότητα, ένα παραμύθι που είπαμε τόσες φορές στον εαυτό μας, που έγινε πέτρα.

Ο χρόνος, λένε, είναι γραμμικός. Ψέμα. Ο χρόνος είναι μια λίμνη, κι εμείς ρίχνουμε μέσα πέτρες. Οι κυματισμοί ταξιδεύουν μπρος και πίσω. Μια λέξη στο παρόν αλλάζει το νόημα του παρελθόντος. Μια φωτογραφία που ξέθαψες, κι όλη σου η ιστορία αλλάζει νόημα.

Ο εαυτός; Μια αφήγηση. Όχι γεγονός, αλλά σενάριο. Μια επιμελημένη σειρά από “έτσι έγιναν τα πράγματα”, φτιαγμένα όχι όπως συνέβησαν, αλλά όπως άντεχες να τα ζήσεις.

Η ιστορία μας είναι ο τρόπος που αντέχουμε την αλήθεια. Όχι η αλήθεια η ίδια.

Και ποια είναι, λοιπόν, η θέση της Ιστορίας όταν ακόμη και η προσωπική μνήμη είναι παραμορφωτικός καθρέφτης; Ποια είναι η αλήθεια, όταν κάθε μαρτυρία είναι μια διασκευή; Και τι σημαίνει δικαιοσύνη, όταν οι μάρτυρες θυμούνται... αυτό που χρειάζονται να θυμούνται;

Αν ο άνθρωπος είναι το ον που θυμάται — τότε είναι και το ον που ψεύδεται με τέχνη. Πιο πολύ κι από ζωγράφος. Πιο πολύ κι από πολιτικός. Είναι το μόνο πλάσμα που κατασκευάζει αναμνήσεις για να ζήσει με τον εαυτό του.

Το ερώτημα δεν είναι “τι συνέβη”. Το ερώτημα είναι:
Τι χρειαζόσουν να πιστέψεις ότι συνέβη, για να επιβιώσεις;

Κι αν κάποτε, στο μέλλον, όλα αυτά τα “πραγματικά” διαψευστούν... θα προτιμήσεις την αλήθεια ή την ιστορία που σε έσωσε;


Ίσως λοιπόν, το πιο τίμιο που μπορούμε να πούμε είναι τούτο:
Δεν θυμόμαστε ποιοι είμαστε.
Θυμόμαστε ποιοι θα θέλαμε να είμαστε.

Και ίσως — ίσως — αυτό να είναι το μόνο που έχει σημασία.

Leave a comment

Μπορείς να κοιτάξεις κάτι χωρίς να του δώσεις όνομα;

 Στα βάθη της αντίληψης, πριν το «είναι» γίνει λέξη, υπάρχει ένας χώρος σιωπής.

Εκεί, τα πράγματα δεν έχουν ακόμη στερεωθεί — αιωρούνται, ασαφή, ακατονόμαστα.
Όχι γιατί δεν έχουν όνομα, αλλά γιατί δεν το χρειάζονται.

Εκεί κατοικεί το Πραγματικό.

Το Πραγματικό που δεν μπορείς να το πεις.
Που μόλις το πεις, έχεις ήδη απομακρυνθεί απ’ αυτό.
Το έχεις περιφράξει, χαρτογραφήσει, ευνουχίσει.
Το έχεις καταδικάσει να είναι "κάτι", ενώ ήταν τα πάντα.

Ο νους — θηρευτής της τάξης — παγιδεύει το Άγνωστο με τα δίχτυα της γλώσσας.
Λέμε: ουρανός, δέντρο, γυναίκα, χρόνος, θεός.
Μα δεν κοιτάζουμε πια.
Περιγράφουμε.

Από τη στιγμή που ονόμασες το φως, έπαψες να το βλέπεις.
Το μετέτρεψες σε έννοια, σε σύμβολο, σε εργαλείο.
Το απέσπασες από το ίδιο του το Είναι — και το ενέταξες στο δικό σου.

Το όνομα είναι πράξη κατοχής.

Είναι ο τρόπος του νου να δηλώσει: "Αυτό μου ανήκει, γιατί το καταλαβαίνω".
Αλλά το βάθος — το απύθμενο βάθος — δεν κατανοείται.
Δεν γίνεται να του δώσεις τίτλο.
Μπορεί μόνο να βιωθεί, να σε διαπεράσει.

Γι’ αυτό και τα μεγάλα πράγματα στη ζωή —
η σιωπή, ο έρωτας, η θλίψη, το Άγνωστο —
πάντα φτάνουν λίγο πριν τη λέξη και μετά σωπαίνουν.

Το βλέμμα που διαρκεί λίγο παραπάνω,
η παύση ανάμεσα σε δύο χτύπους της καρδιάς,
το βάρος που νιώθεις όταν κοιτάς έναν άδειο ουρανό…
όλα αυτά δεν έχουν όνομα, γιατί είναι αληθινά.

Η γλώσσα είναι το δέρμα της ύπαρξης —
μα όχι η ψυχή της.

Κάθε φορά που κοιτάζεις χωρίς να ονομάζεις,
επιστρέφεις εκεί απ’ όπου ξεκίνησες.
Προ-λογικά. Προ-οντολογικά. Προ-συνειδητά.

Στο βλέμμα του αγέννητου.
Στη στιγμή που το Σύμπαν σε κοιτά πίσω — και δεν θυμάται ποιος είσαι.

Ονομάζουμε για να επιβιώσουμε.
Αλλά ξε-ονομάζουμε για να ελευθερωθούμε.

Γι’ αυτό σε ρωτώ:

Μπορείς να κοιτάξεις κάτι χωρίς να του δώσεις όνομα —
κι όμως να το γνωρίσεις βαθύτερα από ποτέ;

Ή, μήπως, μόνο εκεί μπορείς στ’ αλήθεια να το γνωρίσεις;
Στη γυμνή, φλεγόμενη στιγμή όπου δεν λέγεται τίποτα…
κι όμως καταλαβαίνεις τα πάντα.

Leave a comment

Pesquisar

Search

world look - a WordPress theme from Nordic Themepark. Converted by world-look.blogspot.gr.