η ανθρώπινη ύπαρξη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη φύση. η Ελλάδα συγκεκριμένα έχει τον μεγαλύτερο πλούτο παγκοσμίως σε ποικιλίες βοτάνων με θεραπευτικές ιδιότητες. στην αρχή, στα περισσότερα μας τραβάει το άρωμα και κατόπιν η γεύση τους σαν αφέψημα. Άλλα τα χρησιμοποιούμε σαν ενισχυτικά γεύσης στο φαγητό και άλλα απλώς σαν αρωματικά εσωτερικών χώρων. αυτό βέβαια που τα κανει να ξεχωρίζουν δεν είναι τίποτα από τα παραπάνω απο τις πλούσιες θεραπευτικές ιδιότητες που διαθέτουν και ο τρόπος που τοσο απλά και φυσικά ευεργετούν τον ορανισμό μας.
Τα βότανα μπορούν να παρασκευαστούν σαν έγχυμα, αφέψημα, εκχύλισμα ή βάμμα και έπειτα να καταναλωθούν από τον άνθρωπο.
ρίχνουμε βραστό νερό πάνω στα φυτά, μέσα σε ένα δοχείο, που το σκέπασμά του κλείνει καλά, για να αποφύγουμε κάθε απώλεια πτητικού αιθέριου ελαίου και τα αφήνουμε να βγάλουν τις δραστικές ουσίες επί 5-15 λεπτά. Μετά φιλτράρουμε. Η κανονική δόση των φυτών είναι 1-3 κουταλάκια του τσαγιού για κάθε φλιτζάνι νερό. Το ζεστό πρέπει να πίνεται αμέσως.
Μουλιάζουμε τα φαρμακευτικά φυτά μέσα σε νερό ή οινόπνευμα και μετά γίνεται συμπύκνωση με εξάτμιση. Με αυτόν τον τρόπο φτιάχνουμε, τελικά, ρευστά, πυκνόρρευστα ή στερεά εκχυλίσματα. Τα υγρά εκχυλίσματα που υπάρχουν στο εμπόριο είναι συμπυκνωμένα. Αυτά που πωλούνται σε σκόνη έχουν υποστεί προηγουμένως εξάτμιση. Για τις μορφές αυτές, υπολογίζουμε ένα κουταλάκι του τσαγιού εκχύλισμα για ένα φλιτζάνι βραστό νερό.
Το βάμμα φτιάχνεται βυθίζοντας για μεγάλο χρονικό διάστημα ένα φρέσκο η ξερό φυτό σε πυκνό διάλυμα οινοπνεύματος. Οι αναλογίες γενικά είναι ένα μέρος φυτών αλεσμένων ή σε σκόνη, προς πέντε μέρη οινοπνεύματος 70%. Τα αφήνουμε να μουλιάσουν σε καλά κλεισμένο βάζο επί 2-6 ημέρες ανάλογα με την περίπτωση και κατόπιν πιέζουμε και φιλτράρουμε το υγρό.
ακολουθούν μερικα από τα πιο δημοφιλη βότανα της φύσης με τις ιδιότητες που έχει το κάθε ένα.
Χρησιμοποιείται για να αρωματίσει γλυκά του κουταλιού.
Τσάι: εχει ηρεμιστικές και καταπραϋντικές ιδιότητες. Ειναι επισης καρδιοτονωτικό, σταματα την ταχυκαρδία και ενισχυει γενικοτερα τη λειτουργία της καρδιάς.
πικρή ή τεύκριο. Ρίχνει το ζάχαρο. ( ένα φλιτζανάκι του καφέ την ημέρα ) Ανάλογα με την περιοχή της χώρας μας το βρίσκουμε με τις ονομασίες Αντωναίδα, Λαγοκοιμιθιά, της Αγάπης βοτάνι, το βοτάνι της Παναγίας. Η Αντωναίδα όπως την αποκαλούν στην Κρήτη κόντεψε να εξαφανιστεί από την περιοχή μας κατά τη γερμανική κατοχή, γιατί οι στρατιώτες τη μάζευαν κατά φορτία και έπιναν το αφέψημά της αντί τσαγιού
Για αρρώστειες του λαιμού( όπως πολύποδες , χρήση: 1 φλιτζανάκι τσάι την ημέρα) , αιμοστατικό , επουλωτικό και καταπραϋντικό . Θεωρείται ως ισχυρή προστασία από το κακό μάτι και ιδιαίτερα την κακογλωσσιά. Λέγεται ότι χρησιμοποιείται για την καταπολέμιση της αρνητικής ενέργειας, για κατάρες και τυχόν αρνητικές οντότητες. Είναι ένα ταπεινό φυτό – φυλαχτό εξωτερικού χώρου, έχει δυνατή χαρακτηριστική μυρωδιά για τον λόγο αυτό η παράδοση αναφέρει ότι δεν συμπαθούν το φυτό οι γάτες, οι σκύλοι και τα κακά πνεύματα. Είναι γνωστή εξάλλου η φράση «σε εξορκίζω με τον απήγανο» όπου η εκκλησία το αναφέρει όταν θέλει να «διώξει» κάτι κακό . Το άνθος του είναι κίτρινο , στο οποίο βρίσκουμε το σπόρο συνήθως έχει 4 ¨θήκες¨ εάν βρούμε άνθος με 5 ¨θήκες¨ μας φέρνει καλοτυχιά , χρήμα.
(το όνομα Αρτεμίσια το πήρε από τη θεά Άρτεμη, σε αναγνώριση των πολύτιμων ιδιοτήτων) Από την αψιθιά παράγεται το αψέντι, ένα δημοφιλές ποτό . Τα παλιά χρόνια το έβαζαν πάνω στο τραπέζι και έπιναν όλοι από 2-3 γουλιές για να τους προφυλάξει από όλες τις αρρώστιες. Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείτε για τις αιμορροΐδες και κατά του σακχαρώδη διαβήτη. (
2-3 γουλιές την ημέρα ) Σήμερα από την αρτεμισίνη παράγουν το φάρμακο κατά της ελονοσίας.
Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούμε την ρίζα του φυτού. Συνιστάται για: ηρεμιστικούς και υπνωτικούς λόγους, ενώ χρησιμοποιείται παράλληλα σαν αντισπασμωδικό και ηρεμιστικό χαλαρωτικό , και για το άγχος ( χρόνος βρασίματος 10 λεπτά ). Αγαπημένο φυτό της γάτας.
τσάι : για αλλεργίες , είναι χαλαρωτικό και αγχολυτικό , καταπραϋντικό για το στομάχι . Εξωτερικά χρησιμοποιείται αφού εκχυλιστεί το φυτό σε ελαιόλαδο ( σπαθέλαιο ) για πολλές ημέρες (40 έως 50) ως άριστο επουλωτικό σε πληγές και εγκαύματα πρώτου βαθμού . Στην αρχαιότητα το χρησιμοποιούσαν ως επουλωτικό στις πληγές που γινόντουσαν από τα σπαθιά, εξ ου κι η ονομασία του σπαθόχορτο.
Ο βασιλικός χρησιμοποιείται στη μαγειρική ως αρωματικό ενώ μια γλάστρα με βασιλικό μπροστά στο παράθυρο μας απομακρύνει τις μύγες και τα κουνούπια ,τσάι :δυναμώνει τη μνήμη, ρίχνει τον πυρετό , ενάντια στη μελαγχολία ,επίσης βοηθάει στον πονοκέφαλο και στις ημικρανίες .( η ιερά παράδοση αναφέρει ότι η αγία Ελένη ανακάλυψε τον τίμιό σταυρό από το άρωμα του βασιλικού που φύτρωσε στο μέρος που ήταν θαμμένος).
χρησιμοποιείται κυρίως για νοσήματα του ήπατος όπως ηπατίτιδες , κύρωση , (κατανάλωση αλκοόλ ή χημειοθεραπείες). Αναπλάθει τα κατεστραμμένα κύτταρα (του ήπατος ) Χορηγείται επίσης σε προβλήματα της χοληδόχου κύστης. δυναμωτικό του εγκεφάλου και της μνήμης.
εξαφανίζει τις πέτρες από το νεφρά, είναι ιδανικό για τον προστάτη. Άγριο φυτό φυτρώνει σε περιοχές με νερό φτάνει 2-3 μέτρα στο ύψος
καρύκευμα για φαγητό ( στιφάδο – φακές κ.α ) Η δάφνη ήταν από την αρχαιότητα γνωστή για τις αντισηπτικές, αντιφλεγμονώδεις και καταπραϋντικές ιδιότητες των φύλλων και των καρπών της. Ο Ιπποκράτης τη χορηγούσε ως αναλγητικό μετά τον τοκετό, σε διάφορα γυναικολογικά προβλήματα και για πλύσεις της κεφαλής. Με δαφνέλαιο θεράπευε τη στειρότητα. Ο Διοσκουρίδης συνιστούσε το αφέψημα της σε παθήσεις της κύστης και της μήτρας, τους λιωμένους καρπούς της στο άσθμά και στη φυματίωση και το χυμό τους σε περιπτώσεις βαρηκοΐας και κόπωσης. Στην αρχαία Ελλάδα και Ρώμη ήταν επίσης φυτό αφιερωμένο και στο θεό Ασκληπιό (το θεό της Ιατρικής). Κατά την αρχαιότητα με κλαδιά δάφνης στεφάνωναν οι αρχαίοι έλληνες και έπειτα ρωμαίοι τους νικητές - ήρωες . Σύμφωνα με τη μυθολογία η δάφνη ήταν κόρη της γης.
Στη μαγειρική χρησιμοποιείται στο το ψάρι ( σαβόρε ) στο κοκκινιστό , στο συκώτι κ.α. Τσάι είναι ιδανικό για τη χολή , ζαλάδες – πονοκεφάλους , είναι διεγερτικό της κυκλοφορίας του αίματος, προστατεύει και ισχυροποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα . Με δάφνη και μυρτιά οι αρχαίοι έλληνες κατασκεύαζαν ανθοδέσμες ή στεφάνια που στεφάνωναν τους νικητές.
ένα θεϊκό βοτάνι που βρίσκεται μόνο στη Κρήτη! (ο βασιλιάς των αρωματικών φυτών !) Το όνομα προέρχεται από το όρος Δίκτη (Λασιθιώτικα) όπου παλαιότερα αφθονούσε, (λέγεται και αλλιώς στομαχό-χορτο, αντιταμό, σταθόρι και σταματόχορτο ).Ο Δίκταμος χρησιμοποιείται για την επούλωση των τραυμάτων, ως καταπραϋντικό του πεπτικού συστήματος, καθώς και για κρυολόγημα , έχει αντισηπτική δράση , ανακουφίζει από τους πονοκεφάλους, στομαχικές διαταραχές, πονόδοντους και αποστήματα, συμβάλει στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση των κυκλοφορικών και καρδιολογικών προβλημάτων, τονωτικό και αντισπασμωδικό για τα αρθριτικά – ρευματισμούς , σούπερ αφροδισιακό . Σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς τα αγριοκάτσικα της Κρήτης τα οποία όταν πληγώνονταν και έμενε το βέλος στο σώμα τους, έτρωγαν δίκταμο και αυτό έπεφτε αμέσως. Δίνει χρώμα και άρωμα στο μαρτίνι .
Τα φύλλα του χρησιμοποιούνται στη μαγειρική (ντολμαδάκιά - κεφτέδες, σάλτσες, ξίδια κ.λπ.). Σαν τσάι : ρίχνει την πίεση αραιώνει το αίμα, εναντίον του λόξιγκα, βοηθά στις ημικρανίες και στον πονόδοντο, αν μασήσουμε τα φύλλα, επίσης μπορούμε να κάνουμε γαργάρα για να βοηθήσουμε στην θεραπεία της αμυγδαλίτιδας, της ουλίτιδας, καθώς και φλεγμονές του ρινοφάρυγγα.
Τα φύλλα του ευκαλύπτου έχουν αντιβιοτικές ιδιότητες και χρησιμοποιούνται σε όλες τις φλεγμονώδεις παθήσεις, σε εισπνοές αλλά και εσωτερικά ως τσάι. τσάι: Ο ευκάλυπτος είναι ιδιαίτερα χρήσιμος για μολύνσεις του αναπνευστικού: Καταπραύνει το βήχα (κάνοντας ρευστά τα φλέματα) και τις βρογχίτιδες (οξείες και χρόνιες), γρί¬πη, φυματίωση, άσθμα, πονόλαιμο. Aντισηπτικό, αντιβιοτικό και βάλσαμο, πολύτιμο σε μολύν¬σεις πολλών ειδών, κυρίως όμως του ουροποιητικού και σε ελονοσία, τύφο, ιλαρά, οστρακιά, Έχει υπογλυκαιμική δράση για αυτό είναι χρήσιμο για τους διαβητικούς. Αντιρευματικό και καλό για τις νευραλγίες,διώχνει εντερικά παράσιτα, σκουλήκια . Κατεβάζει τον πυρετό και ηρεμεί τον πονοκέφαλο. εισπνοές : Μία καλή συνταγή για εισπνοές σε περιπτώσεις βρογχικών και ιγμορίτιδας είναι να ρίξετε σε νερό που βράζει λίγη λεβάντας, θυμάρι και 4-5 φύλλα ευκαλύπτου. Εξωτερική Χρήση: Αν ρίξουμε φύλλα ευκαλύπτου σε νερό που βράζει και τα αφήσουμε να γεμίσουν με ατμούς την ατμόσφαιρα του δωματίου όχι μόνο διευκολύνεται η αναπνοή του γριττια-σμένου ή του ασθματικού, αλλά σκοτώνονται και τα περισσότερα μικρόβια σταφυλόκοκκου που βρίσκονται στον αέρα. Και προστατεύει από μεταδοτικές αρρώστιες.
για το λαιμό ,( αμυγδαλίτιδα- φαρυγγίτιδα κ.α. ) απολυμαντικό στοματικής κοιλότητας. Η μυρωδιά του μοιάζει με αυτήν του θυμαριού και της ρίγανης . μαγειρική : κρέας – κεφτεδάκια
τσάι: ανακούφιση από το βήχα, από το συνάχι και τη γρίπη, βρογχίτιδες ( ανοίγει τους πνεύμονες ) στην τόνωση του νευρικού συστήματος και ως καταπραϋντικό Βοηθά επίσης στην αντιμετώπιση της τριχόπτωσης, εξαιρετικό για τον καθαρισμό των δοντιών (οι Κρητικοί τρίβουν τα ούλα τους με θυμάρι για την αντιμετώπιση της ουλίτιδας). Στοματίτιδες και ερεθισμένες αμυγδαλές αντιμετωπίζονται με γαργάρες με αφέψημα (χωρίς μέλι). Στη μαγειρική χρησιμοποιείται κυρίως στο κρέας.
η χρήση του δεν είναι μόνο διακοσμητική αλλά και καλλιεργείται για τα άνθη του από τα οποία παρασκευάζεται αφέψημα χωνευτικό και τονωτικό, διουρητικό , αδυνάτισμα - λιποδιαλυτικό . Δίνει χρώμα και άρωμα στο τσάι.
τσάι : για αϋπνία, άγχος, ημικρανία και πονοκέφαλο. Βοηθάει τον άνθρωπο να βρει τη μέση οδό και έτσι, είναι κατάλληλη για την καταπολέμηση της νευρικότητας, της ατονίας, της κατάθλιψης αλλά και της υπερδιέγερσης. Αντικαταθλιπτική, βοηθά στην αντιμετώπιση ψυχολογικού σοκ και την ένταση της ημέρας. Διευκολύνει την έμπνευση.Εισπνοές : άσθμα – ιγμορίτιδα. Μια άλλη επιλογή είναι να τυλίξετε μια χούφτα ξερής λεβάντας σε ένα πάνινο σακούλι, να το δέσετε και να ρίξετε στη μαξιλαροθήκη σας ( ηρεμεί και ξεκουράζει ), αρωματίζει την ντουλάπα και διώχνει το σκόρο.
Χρησιμοποιείται ευρύτερα για νοσήματα του στομάχου(δυσπεψία, καούρα μετεωρισμό, κολικούς του στομάχου και των εντέρων) Υπέρταση , χοληστερίνη. χαλαρωτικό . βοηθά στο αδυνάτισμα καθώς λιώνει τα λίπη του οργανισμού, ( 1-2 φλ ημερησίως! ) διουρητικό και συνίσταται σε περιπτώσεις νεφρολιθιάσεων βοηθάει αποτελεσματικά η Λουΐζα στην αποτοξίνωση του οργανισμού, στην κυτταρίτιδα, και στην αποβολή των περιττών υγρών. ( με 1 φλιτζάνι Λουΐζα σταματάει σε 3 λεπτά ο στομαχόπονος.)
Λέγεται αλλιώς και σιδηρόχορτο λόγο της μεγάλης περιεκτικότητας του σε σίδηρο. Βοηθάει στην αναιμία, στους πόνους του στομάχου, είναι ιδανικό για τα κρυολογήματα, μειώνει τα τριγλικερίδια κ το ουρικό οξύ , ρίχνει την αρτηριακή πίεση, χρησιμοποιείται κατά της οστεοπόρωσης. Στην Κρήτη βρίσκεται άγριο , τα φύλλα του είναι χνουδωτά έχουν άσπρο κ ο ανθός του είναι κίτρινος, στην υπόλοιπη Ελλάδα το χρώμα της μαλοτήρας είναι καταπράσινο.
χαρακτηρίζεται ως ένα από τα πιο γευστικά βότανα ,είναι χαλαρωτικό ,σταματά την ταχυκαρδία ,είναι ιδανικό για την καρδιά!!! Καταπραΰνει τους πονοκεφάλους και τους ιλίγγους. Βοηθάει στην αντισηψία των τραυμάτων.
τσάι : για τους πόνους της κοιλιάς ,τον τυμπανισμό(φουσκώματα) και γενικότερα στις εντερικές δυσλειτουργίες , βοηθάει στην καταπολέμηση της κυτταρίτιδας ,για το αδυνάτισμα ,διουρητικό.
Δυναμώνει την μνήμη.είναι διεγερτικό σωματικό-πνευματικό,βοηθάει στην αϋπνία, καταπραΰνει τους πονοκεφάλους και τους νευρικούς πόνους. Βοηθάει στην πέψη ,στην μείωση της αρτηριακής πίεσης ,στην αναιμία ,στην ανορεξία και τα καρδιακά προβλήματα. είναι το αγαπημένο φυτό της μέλισσα ,φυτεύεται για την διατροφή της και έτσι πήρε όνομα μελισσοχόρτο.
Ένα φλιτζάνι μέντα το βράδυ, πριν κοιμηθείς, λένε ότι βοηθάει τον οργανισμό να αποβάλει τα μισά τσιγάρα της προηγούμενης ημέρας , μειώνει την επιθυμία της νικοτίνης στους καπνιστές . αφροδισιακό – τονωτικό !!! στομαχικές παθήσεις, χωνευτικές δυσλειτουργίες, ελαττώνει το αίσθημα της ναυτίας ,φτιάχνει το στομάχι μετά από εμετό ,εντερικούς σπασμούς, κολικούς νευρόπονους.
τσάι για το βήχα και τη δυσκοιλιότητα, βρογχικά ,ηπατικό, πνευμονία ,βραχνάδα φωνής , κατακράτηση ούρων . τα ποδόλουτρα με έγχυμα μολόχας βοηθούν να ανακουφιστούν τα πρησμένα πόδια ειδικά μετά από κατάγματα.
καρύκευμα για φαγητό . τσάι : σταματά τη διάρροια, κολίτιδα. Παράλληλα η ρίγανη εμφανίζει και ισχυρή αντιοξειδωτική δράση.
μείγμα βοτάνων για τα κρυολογήματα (οικογενειακό τσάι).Τα παλιά χρόνια στην Κρήτη όταν κάποιον αρρώσταινε βαριά του έδιναν να πιεί σαρανταδέντρι. (Το οποίο φτιαχνόταν από συγκεκριμένα 40 βότανα ).Στη συνέχεια τον έβαζαν να κάνει μπάνιο με σαρανταδέντρι επί 3 ημέρες από 3 φορές την μέρα. Αν σε 3 μέρες ο άρρωστος δεν είχε γίνει καλά, έλεγαν <<αφού δεν έγινε καλά με σαρανταδέντρι δεν έχει γιατρειά>>
φυτρώνει σε σχισμές βράχων και σε πετρώδης τοποθεσίες. Τα φύλλα του είναι στενόμακρα , φτεροειδή , στην άνω επιφάνεια είναι λεία και πράσινα, στην κάτω έχουν χρώμα καφέ-χρυσό. Στην Κρήτη το χρησιμοποιούν για τις κακές αρρώστιες και για την επούλωση των πληγών του στομάχου. Είναι πολύ καλό για την αφαίρεση της πέτρας από τους νεφρούς, χρησιμοποιείται κατά των νοσημάτων της κύστεως, των ουροφόρων οδών.
Είναι ένα ισχυρό γλυκαντικό της φύσης , 300 φορές πιο γλυκό από τη ζάχαρη , αλλά χωρίς καθόλου θερμίδες και είναι ασφαλές για την ανθρώπινη υγεία , χωρίς ενδείξεις ανεπιθύμητης δράσης στον ανθρώπινο οργανισμό. Έχει θαυμάσιες αντιδιαβητικές , αντιυπογλυκαιμικές , αντιυπερτασικές , αντισηπτικές , επουλωτικές , αντιοξειδωτικές , αντιβακτηριδιακές και
αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Ενισχύει την άμυνα του οργανισμού και προστατεύει από τους ιούς και από ιογενείς καρκίνους , αλλά και από βλάβες του DNA. Επίσης έχει αντιγηραντική δράση στο δέρμα , ωφελεί στην υγιεινή του στόματος , προστατεύει από την candida (άφθα ) , την ουλίτιδα και έχει προληπτική δράση κατά της πλάκας και της τερηδόνας των δοντιών .Γενικά συμβάλει στην υγιεινή διατροφή και στην αντιμετώπιση διάφορων διατροφικών προβλημάτων , όπως η παχυσαρκία , ο σακχαροδιαβήτης και η υπογλυκαιμία , αλλά και προληπτικά για την πρόληψη των ανεπιθύμητων παρενεργειών της υπερκατανάλωσης της ζάχαρης .
στην Κρήτη ονομάζεται και πικραλίδα για την πικρή του γεύση. Ο Γαληνός το θεωρούσε ως φίλο ήπατος και του στομάχου. Διεγείρει τις εκκρίσεις της χολής, τονώνει τις λειτουργίες του ήπατος και ρίχνει την χοληστερίνη.
Ηρεμιστικό, χαλαρωτικό, χαλαρώνει τα αιμοφόρα αγγεία ,προλαμβάνει την υπέρταση. Χρησιμοποιείται κατά τις αρτηριοσκλήρωσης .Είναι ιδανικό τσάι για τα μωρά ,βοηθάει στους πόνους, τους κολικούς και τα ηρεμεί όταν είναι ανήσυχα. εξωτερική χρήση: πλένουμε το πρόσωπο μας, είναι ιδανικό για τις ρυτίδες ,τις πανάδες και τις φακίδες.
Ο χυμός της τσουκνίδας φημίζεται για τις αντιαναιμικές τους ιδιότητες. . Είναι χρήσιμη επίσης και στις ασθένειες του συκωτιού και της χολής, φυματίωση, αρτηριοσκλήρυνση και δυσλειτουργίες του μεταβολισμού- θυρεοειδής , χοληστερίνη, αρθριτικά , ρευματισμούς , ουρικό οξύ ,τριγλυκεριδια . Ο Ιπποκράτης (460 – 375 π.Χ.) αριθμεί την Τσουκνίδα ανάμεσα στα φυτά “πανάκεια” (που κάνουν για όλες τις ασθένειες). Είναι πλούσια στη φύση . Είναι, ακόμη ιδανική για τα μαλλιά, στα οποία δίνει λάμψη και βελτιώνει την ανάπτυξή τους. Χρησιμοποιείστε το αφέψημα της τσουκνίδας στο ξέπλυμα των μαλλιών εναντίον της πιτυρίδας, της τριχόπτωσης και ως τονωτικό.
ΤΡΟΠΟΙ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΤΟΥΣ
Τα βότανα μπορούν να παρασκευαστούν σαν έγχυμα, αφέψημα, εκχύλισμα ή βάμμα και έπειτα να καταναλωθούν από τον άνθρωπο.
ΕΓΧΥΜΑ
ρίχνουμε βραστό νερό πάνω στα φυτά, μέσα σε ένα δοχείο, που το σκέπασμά του κλείνει καλά, για να αποφύγουμε κάθε απώλεια πτητικού αιθέριου ελαίου και τα αφήνουμε να βγάλουν τις δραστικές ουσίες επί 5-15 λεπτά. Μετά φιλτράρουμε. Η κανονική δόση των φυτών είναι 1-3 κουταλάκια του τσαγιού για κάθε φλιτζάνι νερό. Το ζεστό πρέπει να πίνεται αμέσως.
ΑΦΕΨΗΜΑ
Το αφέψημα γίνεται με το βράσιμο των φυτών μέσα στο νερό επί 5-20 λεπτά. Αν τα φαρμακευτικά φυτά είναι ψιλοκομμένα, 5 λεπτά φτάνουν. Αν είναι ξυλώδη, χρειάζονται 20 λεπτά για να γίνει καλή εξαγωγή του συστατικού τους, ιδίως αν τα φυτά είχαν προηγουμένως μουλιάσει μέσα σε κρύο νερό και κατόπιν σιγά-σιγά βράζονται. Για να φτιάξουμε ένα καλό φλιτζάνι αφεψήματος, βράζουμε τρεις κουταλιές φυτού μέσα σε δυο φλιτζάνια νερό. Τα αφεψήματα δεν πρέπει να τα κρατάμε πάνω από δώδεκα ώρες.ΕΚΧΥΛΙΣΜΑ
Μουλιάζουμε τα φαρμακευτικά φυτά μέσα σε νερό ή οινόπνευμα και μετά γίνεται συμπύκνωση με εξάτμιση. Με αυτόν τον τρόπο φτιάχνουμε, τελικά, ρευστά, πυκνόρρευστα ή στερεά εκχυλίσματα. Τα υγρά εκχυλίσματα που υπάρχουν στο εμπόριο είναι συμπυκνωμένα. Αυτά που πωλούνται σε σκόνη έχουν υποστεί προηγουμένως εξάτμιση. Για τις μορφές αυτές, υπολογίζουμε ένα κουταλάκι του τσαγιού εκχύλισμα για ένα φλιτζάνι βραστό νερό.
ΒΑΜΜΑ
Το βάμμα φτιάχνεται βυθίζοντας για μεγάλο χρονικό διάστημα ένα φρέσκο η ξερό φυτό σε πυκνό διάλυμα οινοπνεύματος. Οι αναλογίες γενικά είναι ένα μέρος φυτών αλεσμένων ή σε σκόνη, προς πέντε μέρη οινοπνεύματος 70%. Τα αφήνουμε να μουλιάσουν σε καλά κλεισμένο βάζο επί 2-6 ημέρες ανάλογα με την περίπτωση και κατόπιν πιέζουμε και φιλτράρουμε το υγρό.
ΚΑΤΑΛΟΓΟΣ ΒΟΤΑΝΩΝ-ΙΔΙΟΤΗΤΕΣ
ακολουθούν μερικα από τα πιο δημοφιλη βότανα της φύσης με τις ιδιότητες που έχει το κάθε ένα.
Αμπερόζα ή Μοσχολούλουδο:
Χρησιμοποιείται για να αρωματίσει γλυκά του κουταλιού.
Τσάι: εχει ηρεμιστικές και καταπραϋντικές ιδιότητες. Ειναι επισης καρδιοτονωτικό, σταματα την ταχυκαρδία και ενισχυει γενικοτερα τη λειτουργία της καρδιάς.
Αντωναίδα:
πικρή ή τεύκριο. Ρίχνει το ζάχαρο. ( ένα φλιτζανάκι του καφέ την ημέρα ) Ανάλογα με την περιοχή της χώρας μας το βρίσκουμε με τις ονομασίες Αντωναίδα, Λαγοκοιμιθιά, της Αγάπης βοτάνι, το βοτάνι της Παναγίας. Η Αντωναίδα όπως την αποκαλούν στην Κρήτη κόντεψε να εξαφανιστεί από την περιοχή μας κατά τη γερμανική κατοχή, γιατί οι στρατιώτες τη μάζευαν κατά φορτία και έπιναν το αφέψημά της αντί τσαγιού
Απήγανος:
Για αρρώστειες του λαιμού( όπως πολύποδες , χρήση: 1 φλιτζανάκι τσάι την ημέρα) , αιμοστατικό , επουλωτικό και καταπραϋντικό . Θεωρείται ως ισχυρή προστασία από το κακό μάτι και ιδιαίτερα την κακογλωσσιά. Λέγεται ότι χρησιμοποιείται για την καταπολέμιση της αρνητικής ενέργειας, για κατάρες και τυχόν αρνητικές οντότητες. Είναι ένα ταπεινό φυτό – φυλαχτό εξωτερικού χώρου, έχει δυνατή χαρακτηριστική μυρωδιά για τον λόγο αυτό η παράδοση αναφέρει ότι δεν συμπαθούν το φυτό οι γάτες, οι σκύλοι και τα κακά πνεύματα. Είναι γνωστή εξάλλου η φράση «σε εξορκίζω με τον απήγανο» όπου η εκκλησία το αναφέρει όταν θέλει να «διώξει» κάτι κακό . Το άνθος του είναι κίτρινο , στο οποίο βρίσκουμε το σπόρο συνήθως έχει 4 ¨θήκες¨ εάν βρούμε άνθος με 5 ¨θήκες¨ μας φέρνει καλοτυχιά , χρήμα.
Αψιθιά ή Αρτεμίσια:
(το όνομα Αρτεμίσια το πήρε από τη θεά Άρτεμη, σε αναγνώριση των πολύτιμων ιδιοτήτων) Από την αψιθιά παράγεται το αψέντι, ένα δημοφιλές ποτό . Τα παλιά χρόνια το έβαζαν πάνω στο τραπέζι και έπιναν όλοι από 2-3 γουλιές για να τους προφυλάξει από όλες τις αρρώστιες. Τα τελευταία χρόνια χρησιμοποιείτε για τις αιμορροΐδες και κατά του σακχαρώδη διαβήτη. (
2-3 γουλιές την ημέρα ) Σήμερα από την αρτεμισίνη παράγουν το φάρμακο κατά της ελονοσίας.
Βαλεριάνα:
Για θεραπευτικούς σκοπούς χρησιμοποιούμε την ρίζα του φυτού. Συνιστάται για: ηρεμιστικούς και υπνωτικούς λόγους, ενώ χρησιμοποιείται παράλληλα σαν αντισπασμωδικό και ηρεμιστικό χαλαρωτικό , και για το άγχος ( χρόνος βρασίματος 10 λεπτά ). Αγαπημένο φυτό της γάτας.
Βάλσαμο - σπαθόχορτο:
τσάι : για αλλεργίες , είναι χαλαρωτικό και αγχολυτικό , καταπραϋντικό για το στομάχι . Εξωτερικά χρησιμοποιείται αφού εκχυλιστεί το φυτό σε ελαιόλαδο ( σπαθέλαιο ) για πολλές ημέρες (40 έως 50) ως άριστο επουλωτικό σε πληγές και εγκαύματα πρώτου βαθμού . Στην αρχαιότητα το χρησιμοποιούσαν ως επουλωτικό στις πληγές που γινόντουσαν από τα σπαθιά, εξ ου κι η ονομασία του σπαθόχορτο.
Βασιλικός:
Ο βασιλικός χρησιμοποιείται στη μαγειρική ως αρωματικό ενώ μια γλάστρα με βασιλικό μπροστά στο παράθυρο μας απομακρύνει τις μύγες και τα κουνούπια ,τσάι :δυναμώνει τη μνήμη, ρίχνει τον πυρετό , ενάντια στη μελαγχολία ,επίσης βοηθάει στον πονοκέφαλο και στις ημικρανίες .( η ιερά παράδοση αναφέρει ότι η αγία Ελένη ανακάλυψε τον τίμιό σταυρό από το άρωμα του βασιλικού που φύτρωσε στο μέρος που ήταν θαμμένος).
Γαϊδουράγκαθο:
χρησιμοποιείται κυρίως για νοσήματα του ήπατος όπως ηπατίτιδες , κύρωση , (κατανάλωση αλκοόλ ή χημειοθεραπείες). Αναπλάθει τα κατεστραμμένα κύτταρα (του ήπατος ) Χορηγείται επίσης σε προβλήματα της χοληδόχου κύστης. δυναμωτικό του εγκεφάλου και της μνήμης.
Γοργογιάννης:
εξαφανίζει τις πέτρες από το νεφρά, είναι ιδανικό για τον προστάτη. Άγριο φυτό φυτρώνει σε περιοχές με νερό φτάνει 2-3 μέτρα στο ύψος
Δάφνη:
καρύκευμα για φαγητό ( στιφάδο – φακές κ.α ) Η δάφνη ήταν από την αρχαιότητα γνωστή για τις αντισηπτικές, αντιφλεγμονώδεις και καταπραϋντικές ιδιότητες των φύλλων και των καρπών της. Ο Ιπποκράτης τη χορηγούσε ως αναλγητικό μετά τον τοκετό, σε διάφορα γυναικολογικά προβλήματα και για πλύσεις της κεφαλής. Με δαφνέλαιο θεράπευε τη στειρότητα. Ο Διοσκουρίδης συνιστούσε το αφέψημα της σε παθήσεις της κύστης και της μήτρας, τους λιωμένους καρπούς της στο άσθμά και στη φυματίωση και το χυμό τους σε περιπτώσεις βαρηκοΐας και κόπωσης. Στην αρχαία Ελλάδα και Ρώμη ήταν επίσης φυτό αφιερωμένο και στο θεό Ασκληπιό (το θεό της Ιατρικής). Κατά την αρχαιότητα με κλαδιά δάφνης στεφάνωναν οι αρχαίοι έλληνες και έπειτα ρωμαίοι τους νικητές - ήρωες . Σύμφωνα με τη μυθολογία η δάφνη ήταν κόρη της γης.
Δεντρολίβανο ή Αρισμαρί:
Στη μαγειρική χρησιμοποιείται στο το ψάρι ( σαβόρε ) στο κοκκινιστό , στο συκώτι κ.α. Τσάι είναι ιδανικό για τη χολή , ζαλάδες – πονοκεφάλους , είναι διεγερτικό της κυκλοφορίας του αίματος, προστατεύει και ισχυροποιεί το ανοσοποιητικό σύστημα . Με δάφνη και μυρτιά οι αρχαίοι έλληνες κατασκεύαζαν ανθοδέσμες ή στεφάνια που στεφάνωναν τους νικητές.
Δίχταμος ή Έρωντας:
ένα θεϊκό βοτάνι που βρίσκεται μόνο στη Κρήτη! (ο βασιλιάς των αρωματικών φυτών !) Το όνομα προέρχεται από το όρος Δίκτη (Λασιθιώτικα) όπου παλαιότερα αφθονούσε, (λέγεται και αλλιώς στομαχό-χορτο, αντιταμό, σταθόρι και σταματόχορτο ).Ο Δίκταμος χρησιμοποιείται για την επούλωση των τραυμάτων, ως καταπραϋντικό του πεπτικού συστήματος, καθώς και για κρυολόγημα , έχει αντισηπτική δράση , ανακουφίζει από τους πονοκεφάλους, στομαχικές διαταραχές, πονόδοντους και αποστήματα, συμβάλει στην πρόληψη και στην αντιμετώπιση των κυκλοφορικών και καρδιολογικών προβλημάτων, τονωτικό και αντισπασμωδικό για τα αρθριτικά – ρευματισμούς , σούπερ αφροδισιακό . Σύμφωνα με τους αρχαίους συγγραφείς τα αγριοκάτσικα της Κρήτης τα οποία όταν πληγώνονταν και έμενε το βέλος στο σώμα τους, έτρωγαν δίκταμο και αυτό έπεφτε αμέσως. Δίνει χρώμα και άρωμα στο μαρτίνι .
Δυόσμος:
Τα φύλλα του χρησιμοποιούνται στη μαγειρική (ντολμαδάκιά - κεφτέδες, σάλτσες, ξίδια κ.λπ.). Σαν τσάι : ρίχνει την πίεση αραιώνει το αίμα, εναντίον του λόξιγκα, βοηθά στις ημικρανίες και στον πονόδοντο, αν μασήσουμε τα φύλλα, επίσης μπορούμε να κάνουμε γαργάρα για να βοηθήσουμε στην θεραπεία της αμυγδαλίτιδας, της ουλίτιδας, καθώς και φλεγμονές του ρινοφάρυγγα.
Ευκάλυπτος:
Τα φύλλα του ευκαλύπτου έχουν αντιβιοτικές ιδιότητες και χρησιμοποιούνται σε όλες τις φλεγμονώδεις παθήσεις, σε εισπνοές αλλά και εσωτερικά ως τσάι. τσάι: Ο ευκάλυπτος είναι ιδιαίτερα χρήσιμος για μολύνσεις του αναπνευστικού: Καταπραύνει το βήχα (κάνοντας ρευστά τα φλέματα) και τις βρογχίτιδες (οξείες και χρόνιες), γρί¬πη, φυματίωση, άσθμα, πονόλαιμο. Aντισηπτικό, αντιβιοτικό και βάλσαμο, πολύτιμο σε μολύν¬σεις πολλών ειδών, κυρίως όμως του ουροποιητικού και σε ελονοσία, τύφο, ιλαρά, οστρακιά, Έχει υπογλυκαιμική δράση για αυτό είναι χρήσιμο για τους διαβητικούς. Αντιρευματικό και καλό για τις νευραλγίες,διώχνει εντερικά παράσιτα, σκουλήκια . Κατεβάζει τον πυρετό και ηρεμεί τον πονοκέφαλο. εισπνοές : Μία καλή συνταγή για εισπνοές σε περιπτώσεις βρογχικών και ιγμορίτιδας είναι να ρίξετε σε νερό που βράζει λίγη λεβάντας, θυμάρι και 4-5 φύλλα ευκαλύπτου. Εξωτερική Χρήση: Αν ρίξουμε φύλλα ευκαλύπτου σε νερό που βράζει και τα αφήσουμε να γεμίσουν με ατμούς την ατμόσφαιρα του δωματίου όχι μόνο διευκολύνεται η αναπνοή του γριττια-σμένου ή του ασθματικού, αλλά σκοτώνονται και τα περισσότερα μικρόβια σταφυλόκοκκου που βρίσκονται στον αέρα. Και προστατεύει από μεταδοτικές αρρώστιες.
Θρήμπα:
για το λαιμό ,( αμυγδαλίτιδα- φαρυγγίτιδα κ.α. ) απολυμαντικό στοματικής κοιλότητας. Η μυρωδιά του μοιάζει με αυτήν του θυμαριού και της ρίγανης . μαγειρική : κρέας – κεφτεδάκια
Θυμάρι:
τσάι: ανακούφιση από το βήχα, από το συνάχι και τη γρίπη, βρογχίτιδες ( ανοίγει τους πνεύμονες ) στην τόνωση του νευρικού συστήματος και ως καταπραϋντικό Βοηθά επίσης στην αντιμετώπιση της τριχόπτωσης, εξαιρετικό για τον καθαρισμό των δοντιών (οι Κρητικοί τρίβουν τα ούλα τους με θυμάρι για την αντιμετώπιση της ουλίτιδας). Στοματίτιδες και ερεθισμένες αμυγδαλές αντιμετωπίζονται με γαργάρες με αφέψημα (χωρίς μέλι). Στη μαγειρική χρησιμοποιείται κυρίως στο κρέας.
Ιβίσκος:
η χρήση του δεν είναι μόνο διακοσμητική αλλά και καλλιεργείται για τα άνθη του από τα οποία παρασκευάζεται αφέψημα χωνευτικό και τονωτικό, διουρητικό , αδυνάτισμα - λιποδιαλυτικό . Δίνει χρώμα και άρωμα στο τσάι.
Λεβάντα:
τσάι : για αϋπνία, άγχος, ημικρανία και πονοκέφαλο. Βοηθάει τον άνθρωπο να βρει τη μέση οδό και έτσι, είναι κατάλληλη για την καταπολέμηση της νευρικότητας, της ατονίας, της κατάθλιψης αλλά και της υπερδιέγερσης. Αντικαταθλιπτική, βοηθά στην αντιμετώπιση ψυχολογικού σοκ και την ένταση της ημέρας. Διευκολύνει την έμπνευση.Εισπνοές : άσθμα – ιγμορίτιδα. Μια άλλη επιλογή είναι να τυλίξετε μια χούφτα ξερής λεβάντας σε ένα πάνινο σακούλι, να το δέσετε και να ρίξετε στη μαξιλαροθήκη σας ( ηρεμεί και ξεκουράζει ), αρωματίζει την ντουλάπα και διώχνει το σκόρο.
Λουϊζα (λεμονόχορτο):
Χρησιμοποιείται ευρύτερα για νοσήματα του στομάχου(δυσπεψία, καούρα μετεωρισμό, κολικούς του στομάχου και των εντέρων) Υπέρταση , χοληστερίνη. χαλαρωτικό . βοηθά στο αδυνάτισμα καθώς λιώνει τα λίπη του οργανισμού, ( 1-2 φλ ημερησίως! ) διουρητικό και συνίσταται σε περιπτώσεις νεφρολιθιάσεων βοηθάει αποτελεσματικά η Λουΐζα στην αποτοξίνωση του οργανισμού, στην κυτταρίτιδα, και στην αποβολή των περιττών υγρών. ( με 1 φλιτζάνι Λουΐζα σταματάει σε 3 λεπτά ο στομαχόπονος.)
Μαλοτήρα - Tσάι του βουνού:
Λέγεται αλλιώς και σιδηρόχορτο λόγο της μεγάλης περιεκτικότητας του σε σίδηρο. Βοηθάει στην αναιμία, στους πόνους του στομάχου, είναι ιδανικό για τα κρυολογήματα, μειώνει τα τριγλικερίδια κ το ουρικό οξύ , ρίχνει την αρτηριακή πίεση, χρησιμοποιείται κατά της οστεοπόρωσης. Στην Κρήτη βρίσκεται άγριο , τα φύλλα του είναι χνουδωτά έχουν άσπρο κ ο ανθός του είναι κίτρινος, στην υπόλοιπη Ελλάδα το χρώμα της μαλοτήρας είναι καταπράσινο.
Ματζουράνα:
χαρακτηρίζεται ως ένα από τα πιο γευστικά βότανα ,είναι χαλαρωτικό ,σταματά την ταχυκαρδία ,είναι ιδανικό για την καρδιά!!! Καταπραΰνει τους πονοκεφάλους και τους ιλίγγους. Βοηθάει στην αντισηψία των τραυμάτων.
Μαραθόσπορος:
τσάι : για τους πόνους της κοιλιάς ,τον τυμπανισμό(φουσκώματα) και γενικότερα στις εντερικές δυσλειτουργίες , βοηθάει στην καταπολέμηση της κυτταρίτιδας ,για το αδυνάτισμα ,διουρητικό.
Μελισσόχορτο:
Δυναμώνει την μνήμη.είναι διεγερτικό σωματικό-πνευματικό,βοηθάει στην αϋπνία, καταπραΰνει τους πονοκεφάλους και τους νευρικούς πόνους. Βοηθάει στην πέψη ,στην μείωση της αρτηριακής πίεσης ,στην αναιμία ,στην ανορεξία και τα καρδιακά προβλήματα. είναι το αγαπημένο φυτό της μέλισσα ,φυτεύεται για την διατροφή της και έτσι πήρε όνομα μελισσοχόρτο.
Μέντα:
Ένα φλιτζάνι μέντα το βράδυ, πριν κοιμηθείς, λένε ότι βοηθάει τον οργανισμό να αποβάλει τα μισά τσιγάρα της προηγούμενης ημέρας , μειώνει την επιθυμία της νικοτίνης στους καπνιστές . αφροδισιακό – τονωτικό !!! στομαχικές παθήσεις, χωνευτικές δυσλειτουργίες, ελαττώνει το αίσθημα της ναυτίας ,φτιάχνει το στομάχι μετά από εμετό ,εντερικούς σπασμούς, κολικούς νευρόπονους.
Μολόχα:
τσάι για το βήχα και τη δυσκοιλιότητα, βρογχικά ,ηπατικό, πνευμονία ,βραχνάδα φωνής , κατακράτηση ούρων . τα ποδόλουτρα με έγχυμα μολόχας βοηθούν να ανακουφιστούν τα πρησμένα πόδια ειδικά μετά από κατάγματα.
Ρίγανη:
καρύκευμα για φαγητό . τσάι : σταματά τη διάρροια, κολίτιδα. Παράλληλα η ρίγανη εμφανίζει και ισχυρή αντιοξειδωτική δράση.
Σαρανταδέντρι - καρτεράκι:
μείγμα βοτάνων για τα κρυολογήματα (οικογενειακό τσάι).Τα παλιά χρόνια στην Κρήτη όταν κάποιον αρρώσταινε βαριά του έδιναν να πιεί σαρανταδέντρι. (Το οποίο φτιαχνόταν από συγκεκριμένα 40 βότανα ).Στη συνέχεια τον έβαζαν να κάνει μπάνιο με σαρανταδέντρι επί 3 ημέρες από 3 φορές την μέρα. Αν σε 3 μέρες ο άρρωστος δεν είχε γίνει καλά, έλεγαν <<αφού δεν έγινε καλά με σαρανταδέντρι δεν έχει γιατρειά>>
Σκορπίδι:
φυτρώνει σε σχισμές βράχων και σε πετρώδης τοποθεσίες. Τα φύλλα του είναι στενόμακρα , φτεροειδή , στην άνω επιφάνεια είναι λεία και πράσινα, στην κάτω έχουν χρώμα καφέ-χρυσό. Στην Κρήτη το χρησιμοποιούν για τις κακές αρρώστιες και για την επούλωση των πληγών του στομάχου. Είναι πολύ καλό για την αφαίρεση της πέτρας από τους νεφρούς, χρησιμοποιείται κατά των νοσημάτων της κύστεως, των ουροφόρων οδών.
Στέβια:
Είναι ένα ισχυρό γλυκαντικό της φύσης , 300 φορές πιο γλυκό από τη ζάχαρη , αλλά χωρίς καθόλου θερμίδες και είναι ασφαλές για την ανθρώπινη υγεία , χωρίς ενδείξεις ανεπιθύμητης δράσης στον ανθρώπινο οργανισμό. Έχει θαυμάσιες αντιδιαβητικές , αντιυπογλυκαιμικές , αντιυπερτασικές , αντισηπτικές , επουλωτικές , αντιοξειδωτικές , αντιβακτηριδιακές και
αντιφλεγμονώδεις ιδιότητες. Ενισχύει την άμυνα του οργανισμού και προστατεύει από τους ιούς και από ιογενείς καρκίνους , αλλά και από βλάβες του DNA. Επίσης έχει αντιγηραντική δράση στο δέρμα , ωφελεί στην υγιεινή του στόματος , προστατεύει από την candida (άφθα ) , την ουλίτιδα και έχει προληπτική δράση κατά της πλάκας και της τερηδόνας των δοντιών .Γενικά συμβάλει στην υγιεινή διατροφή και στην αντιμετώπιση διάφορων διατροφικών προβλημάτων , όπως η παχυσαρκία , ο σακχαροδιαβήτης και η υπογλυκαιμία , αλλά και προληπτικά για την πρόληψη των ανεπιθύμητων παρενεργειών της υπερκατανάλωσης της ζάχαρης .
Ταραξάκο:
στην Κρήτη ονομάζεται και πικραλίδα για την πικρή του γεύση. Ο Γαληνός το θεωρούσε ως φίλο ήπατος και του στομάχου. Διεγείρει τις εκκρίσεις της χολής, τονώνει τις λειτουργίες του ήπατος και ρίχνει την χοληστερίνη.
Τίλιο-φλαμούρι:
Ηρεμιστικό, χαλαρωτικό, χαλαρώνει τα αιμοφόρα αγγεία ,προλαμβάνει την υπέρταση. Χρησιμοποιείται κατά τις αρτηριοσκλήρωσης .Είναι ιδανικό τσάι για τα μωρά ,βοηθάει στους πόνους, τους κολικούς και τα ηρεμεί όταν είναι ανήσυχα. εξωτερική χρήση: πλένουμε το πρόσωπο μας, είναι ιδανικό για τις ρυτίδες ,τις πανάδες και τις φακίδες.
Τσουκνίδα:
Ο χυμός της τσουκνίδας φημίζεται για τις αντιαναιμικές τους ιδιότητες. . Είναι χρήσιμη επίσης και στις ασθένειες του συκωτιού και της χολής, φυματίωση, αρτηριοσκλήρυνση και δυσλειτουργίες του μεταβολισμού- θυρεοειδής , χοληστερίνη, αρθριτικά , ρευματισμούς , ουρικό οξύ ,τριγλυκεριδια . Ο Ιπποκράτης (460 – 375 π.Χ.) αριθμεί την Τσουκνίδα ανάμεσα στα φυτά “πανάκεια” (που κάνουν για όλες τις ασθένειες). Είναι πλούσια στη φύση . Είναι, ακόμη ιδανική για τα μαλλιά, στα οποία δίνει λάμψη και βελτιώνει την ανάπτυξή τους. Χρησιμοποιείστε το αφέψημα της τσουκνίδας στο ξέπλυμα των μαλλιών εναντίον της πιτυρίδας, της τριχόπτωσης και ως τονωτικό.
η ανθρώπινη ύπαρξη είναι άρρηκτα συνδεδεμένη με τη φύση. η Ελλάδα συγκεκριμένα έχει τον μεγαλύτερο πλούτο παγκοσμίως σε ποικιλίες βοτάνων με θεραπευτικές ιδιότητες.
ΑπάντησηΔιαγραφή