Οι άνθρωποι αλλάζουν… όταν και αν τους δοθεί η ευκαιρία. Κρύβουν πάντα κάτι περίεργο μέσα τους , που μέσα από κάποιες διαδικασίες μπορεί να βγει. Είναι υποταγή, είναι αδυναμία ,είναι φόβος ή είναι απλά ηλιθιότητα. Για όλες τις συμπεριφορές υπάρχει πάντα η άποψη της ψυχολογίας , που ένας από τους τρόπους που εκφράζεται είναι τα πειράματα.Το 1961 λοιπόν ο Stanley Milgram , επίκουρος καθηγητής ψυχολογίας στο Γέηλ, έκανε ένα πείραμα το οποίο ονομάστηκε «υπακοή στην εξουσία» ή αλλιώς «η φάρσα του Milgram» γιατί στην ουσία όλο το πείραμα ήταν ένα είδος φάρσας με μόνο αποδέκτη το πειραματόζωο, όλοι οι άλλοι ξέρανε.Το έκανε βασιζόμενος σε ιστορικά γεγονότα. Για να αποδείξει ότι σ τα φρικτά εγκλήματα των ναζί οι γερμανοί στρατιώτες συμπεριφέρονταν σαν γνήσιοι εγκληματίες, όχι μόνο λόγο προσωπικότητας , αλλά και συνθηκών , καθώς και τι πίεση δημιούργησαν αυτές οι συνθήκες. Όσοι πήραν μέρος στο πείραμα ήταν ενημερωμένοι ότι συμμετέχουν σε ψυχολογικό πείραμα που είχε να κάνει με τη μνήμη. Τους χώρισε σε ζευγάρια με εικονική κλήρωση , από την οποία προέκυψαν « ο δάσκαλος» και ο «μαθητευόμενος». Ο «μαθητευόμενος έπρεπε να μάθει 10 ζευγάρια λέξεων, δεμένος χειροπόδαρα και συνδεδεμένος με ηλεκτρόδια. Ο δάσκαλος από την άλλη, είχε μπροστά του μια κονσόλα με κουμπιά που πάνω τους είχαν γραμμέναvolt. , με μέγιστο αριθμό το 450 volt (εκεί καρβουνιάζεις μάλλον). Και μάλιστα εκτός από αυτό είχε πάνω του την ένδειξη «Προσοχή! Κίνδυνος!». Ο υπεύθυνος του πειράματος καθόταν πίσω του και του έδινε εντολές σχετικά με το τι να κάνει. Σε κάθε λάθος λέξη του «μαθητευόμενου», ο δάσκαλος έπρεπε να σηκώνει τα κουμπιά της κονσόλας .Τον καιρό που έγινε αυτό το πείραμα , το σύνολο των ψυχολόγων έλεγε ότι κανένας δε θα έφτανε στο τέλος. Και κάνανε λάθος γιατί μάλλον δεν υπολόγισαν έναν παράγοντα, ότι η ψυχή του ανθρώπου είναι άβυσσος.Τα αποτελέσματα που έδωσε η έρευνα αυτή ήταν μάλλον συνταρακτικά για όλους τους ψυχολόγους της γης. Το 95% έφτασε αρκετά μακριά, πάνω από τα 150volt, το 65% έφτασε στο τέλος και το 5% αρνήθηκε να υπ ακούσει τον υπεύθυνο. Και επαναλαμβάνω ότι μόνο όσοι ανταποκρίθηκαν να συμμετάσχουν (τα πειραματόζωα) σε αυτό το πείραμα είχαν άγνοια. Ο «μαθητευόμενος» ήταν ενήμερος και τα volt δεν υπήρχαν ( ευτυχώς, γιατί θα στιγματιζόταν από τα θύματα το πείραμα και τα πράγματα θα έπαιρναν άλλη τροπή).Μπορώ να πω ότι αν ήμουν στη θέση ενός από αυτούς που έφτασαν μέχρι το τέλος, στην αρχή θα ανακουφιζόμουν που όλα ήταν στημένα. Το μετά είναι το θέμα. Δεν ξέρω πώς συνεχίζεις αφού ανακαλύψεις που μπορείς να φτάσεις όταν νομίζεις ότι κάνοντας ότι σου λένε κάνεις το σωστό. Έχεις τις ευθύνες σου. Μπορούσες να φύγεις… αλλά δεν το έκανες. Τώρα αυτό πώς να το πάρεις; Για καλό;«Εγώ αν ήμουν στη θέση τους θα έφευγα». Αυτό δεν μπορώ να το πω, με σιγουριά. Αυτό που υπάρχει πίσω μας και αυτό που υπάρχει μπροστά μας είναι μικροπράγματα σε σχέση με αυτό που υπάρχει μέσα μας. Στην ουσία είναι σαν ηθικό δίδαγμα του πειράματος. Όπως και το γεγονός ότι δεν είμαστε για πειράματα, μπορεί να βγουν πράγματα που δε θέλαμε να δούμε στον εαυτό μας.Η άλλη όψη πέρα από την ψυχολογία είναι ότι ένας ,κατά τα φαινόμενα, σεβαστός αριθμός ανθρώπων στον κόσμο υπακούει τυφλά στην εξουσία. Δεν αναρωτιέται, δε ρωτάει, απλά υπακούει. Αυτά το 1961. Σήμερα με την εξέλιξη του κόσμου και του τρόπου που οι άνθρωποι λειτουργούν με γνώμονα τη μόρφωση, τα κρούσματα αυτά θα έπρεπε μάλλον να έχουν τουλάχιστον ελαχιστοποιηθεί. Κι όμως, όταν η εξουσία μπαίνει στη μέση είναι δύσκολο και πάλι να βάλεις με σιγουριά τον εαυτό σου στο 5%.Στο συγκεκριμένο πείραμα τους ζήλεψα, με την καλή έννοια. Πρέπει να είναι απίστευτο το συναίσθημα του να μην υπακούς σε κάτι απάνθρωπο γιατί είσαι άνθρωπος. Είσαι μέσα στο 5%. Στο 5%; Υπάρχει γιαούρτι με μεγαλύτερο ποσοστό σε λιπαρά κι ας ελπίσουμε ότι έφταιγε το δείγμα, αλλιώς η ανθρωπότητα έχει βρει μεγάλο μπελά.

Κείμενο Άλφα-πι